Δείτε όλα τα μυστικά για να φτιάξετε υπέροχο ελληνικό καφέ με το απαραίτητο καϊμάκι αλλά και μερικά ιστορικά στοιχεία για την προέλευση και την ονομασία του.
Λίγο-πολύ, όλοι ξέρουμε να φτιάχνουμε ελληνικό καφέ. Ξέρουμε όμως όλα του τα μυστικά; Φρόντισα λοιπόν να ρωτήσω γιαγιάδες και παππούδες. Ιδίως τη γιαγιά μου, εκτός από μία φορά που της έφτιαξα εσπρέσσο φρέντο, δεν την έχω ξαναδεί να πίνει άλλο καφέ. Έψαξα και σε άλλες ιστοσελίδες, από το Funkycook της Εύας μέχρι τη wikipedia.
Και αφότου φιλτραρίστηκαν όλες οι πληροφορίες σας τις παραθέτω εδώ. Αν τυχόν δείτε κάτι που νομίζετε ότι είναι λάθος ή αν έχετε να συμπληρώσετε οτιδήποτε επιπλέον, παρακαλώ γράψτε το στα σχόλια στο τέλος αυτού του άρθρου!
Θυμηθείτε πως είτε τον φτιάξετε για πρωινό είτε για το απογευματινό σας, ο καφές αυτός συνοδεύεται ιδανικά με μερικά καλορίζικα Κρήτης (γλυκά παξιμαδάκια με αμύγδαλο) ή με δυο-τρία κουλουράκια λαδιού με σουσάμι.
Λίγα ιστορικά.
Ο ίδιος καφές λέγεται και τούρκικος ή και αραβικός. Η ιστορία του ξεκίνησε πιθανότατα είτε από την Υεμένη είτε από τους βεδουίνους της μέσης Ανατολής. Εκεί τον έψηναν στην καυτή άμμο με την οποία σκέπαζαν τα κάρβουνα για να τα κρατήσει αναμένα (πηγή: www.lifo.gr ) και τον έπιναν αφιλτράριστο, όπως κάνουμε κι εμείς σήμερα.
Η χρήση του καφέ εισήχθη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου (1517). Στην Ελλάδα ήταν γνωστός ως «τούρκικος» μέχρι την δίωξη των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη κατά τις αρχές του ’60, οπότε ο κόσμος, ως διαμαρτυρία, άρχισε να τον αποκαλεί «ελληνικό».
Η μόνη ίσως διαφορά του ελληνικού από τον τούρκικο είναι πως συνήθως ο εληνικός φουσκώνει μία φορά και σερβίρεται αμέσως ενώ τον τούρκικο μπορεί να τον αφήσουν να φουσκώσει δεύτερη και τρίτη φορά προτού τον σερβίρουν.
Ο καφές
Ο καφές είναι συνήθως ποικιλίας arabica και θα πρέπει να είναι φρεσκοκαβουρδισμένος και φρεσκοαλεσμένος ώστε να απολαύσουμε όλα του τα αρώματα. Μάλιστα όταν τον αλέθουμε τον κάνουμε τόσο λεπτοτριμμένο όσο περίπου και το κακάο.
Το μπρίκι
Το μπρίκι είναι το σκεύος που χρησιμοποιείτται για την παρασκευή του ελληνικού καφέ. Το παραδοσιακό μπρίκι είναι κατασκευασμένο από χαλκό και έχει σχήμα κωνικό. Το σχήμα αυτό επιτρέπει την ομοιόμορφη θέρμανση του καφέ και τον καλύτερο σχηματισμό του αφρού στο πάνω μέρος. Ο αφρός αυτός ονομάζεται καϊμάκι. Αν χρησιμοποιήσετε πολύ μεγάλο μπρίκι ή μπρίκι με πολύ ανοιχτό στόμιο τότε το καϊμάκι του καφέ μπορεί να είναι αδύναμο.
Η χόβολη
Η χόβολη είναι μία κατασκευή με μία θερμαινόμενη μεταλλική πλάκα πάνω στην οποία τοποθετούμε άμμο. Η άμμος έχει την ιδιότητα να ζεσταίνει ομοιόμορφα τα τοιχώματα από το μπρίκι και ψήνει καλύτερα τον καφέ. Στο σπίτι μας είναι πολύ δύσκολο να έχουμε χόβολη, αλλά αν έχουμε γκαζάκι τότε θα το ανάψουμε σε χαμηλή ένταση.
Πως θα φτιάξετε καλό ελληνικό καφέ:
- Βρείτε ένα μπρίκι περίπου στο μέγεθος του φλυτζανιού σας. Αν έχει και λεπτό λαιμό, ακόμα καλύτερα.
- Βάλτε κρύο νερό από τη βρύση, όχι ζεστό.
- Προσθέστε τον καφέ και τη ζάχαρη (αν χρησιμοποιείτε) και ανακατέψτε μέχρι ο καφές να διαλυθεί.
- Κατόπιν, ζεστάνετε σε χαμηλή φωτιά. Θα πάρει περισσότερη ώρα αλλά ο καφές σας θα γίνει πιο μερακλίδικος.
- Ανακατέψτε και αφήστε να φουσκώσει. Κάποιοι λένε να ανακατέψετε δεξιόστροφα κάποιοι άλλοι αριστερόστροφα… Έως τώρα δεν έχει καταφέρει κάποιος να με πείσει ότι έχει και τόση σημασία.
- Μόλις αρχίσει να φουσκώνει αποσύρετε το μπρίκι από τη φωτιά και σερβίρετε σε μικρό φλυτζανάκι συνοδεία κρύου νερού. Λουκουμάκι ή γλυκό του κουταλιού προαιρετικά. Εγώ προτιμώ αυτά τα μαλακά μπισκότα με κομμάτια σοκολάτας πάντως.
Χρήσιμες συμβουλές:
- Βρείτε ένα καλό χαρμάνι καφέ
- Ο καφές πρέπει να είναι φρεσκοκαβουρδισμένος και φρεσκοαλεσμένος (μην ακούσω παράπονα, εδώ δεν έχετε δικαιολογία. Ακόμα και στο μικρό χωριό μου στην Κρήτη, και τα δύο μπακάλικα έχουν μηχανή που σου αλέθει επί τόπου τον καφέ).
- Ξεκινήστε με κρύο νερό
- Ψήστε τον αργά, σε χαμηλή φωτιά
- Μην φύγετε να είναι έτοιμος γιατί φουσκώνει γρήγορα και θα σας χυθεί.
- Ακόμα και ελάχιστη ζάχαρη βοηθάει στην απελευθέρωση των αρωμάτων του καφέ.
- Μην τον αφήσετε να βράσει γιατί χαλάει η γεύση του. Μόλις αρχίσει να φουσκώνει είναι έτοιμος.
- Σερβίρετε τον καφέ από το μπρίκι ξεκινώντας από το ύψος του φλιτζανιού. Κατόπιν σηκώστε το μπρίκι ψηλότερα και κατεβάστε το πάλι κατά το τελείωμα.
- Αφήστε τον καφέ να ξεκουραστεί για 5 λεπτά πριν τον πιείτε ώστε να καθιζήσει το κατακάθι.
- Συνήθως δεν προσθέτουμε γάλα.
- Σερβίρετέ τον με ένα ποτήρι δροσερό νερό.
Οι τύποι του ελληνικού καφέ
Σκέτος: χωρίς ζάχαρη
Μέτριος: με μισό έως ένα κοφτό κουταλάκι ζάχαρη
Γλυκός: με 2 κοφτά κουταλάκια ζάχαρη
Ελαφρύς: με ένα κοφτό κουταλάκι καφέ (3,5 γραμ.)
Βαρύς: με 3 κοφτά κουταλάκια καφέ (10 γραμ.)
Ποιός διαβάζει το φλιτζάνι;
Αφού πιείτε τον καφέ σας περιστρέψτε το φλυτζάνι κατά τρόπο ώστε το κατακάθι να σκεπάσει τα τοιχώματα του φλιτζανιού και αναποδογυρίστε το στο πιατάκι. Αφήστε το για λίγο να στεγνώσει και διαβάστε το μέλλον σας αποκρυπτογραφώντας τα σχέδια που σχηματίζουν οι κόκκοι του καφέ.
- 2 κοφτά κουταλάκια (7 γραμ.) ελληνικό καφέ
- 60 γραμ. νερό (ένα μικρό φλυτζανάκι ή 1/4 της κούπας)
- 1 κοφτό κουταλάκι (4 γραμ.) ζάχαρη
-
Γεμίστε ένα φλυτζανάκι με νερό και μεταδιάστε το στο μπρίκι. Προσθέστε τον καφέ και τη ζάχαρη και ανακατέψτε καλά μέχρι να μην υπάρχουν σβώλοι από καφέ.
-
Ζεστάνετε σε χαμηλή φωτιά και αν θέλετε ανακατεύετε λίγο ακόμα. Αφήστε τον καφέ να ζεσταθεί με την ησυχία του και μόλις αρχίσει να φουσκώνει αποσύρετε το μπρίκι από τη φωτιά και μεταδιάστε στο φλυτζάνι.
-
Αφήστε τον 5 λεπτά ώστε να κατακάτσει το κατακάθι και πιέιτε γουλιά γουλιά.
Βίντεο
Σημειώσεις:
- Για σκέτο καφέ μη βάλετε ζάχαρη.
- Για γλυκό βάλτε 2 κοφτά κουταλάκια ζάχαρη.
- Για ελαφρύ βάλτε ένα κοφτό κουταλάκι καφέ (3,5 γραμ.)
- Για βαρύ βάλτε 3 κοφτά κουταλάκια καφέ (10 γραμ.)
.
Σχετικές συνταγές που θα αγαπήσετε:
Αν σας άρεσε η συνταγή αποθηκεύστε την στο Pinterest!
υπαρχει καποιο υλικο που προσθετω για να ενισχυσω το καιμακι στο ψησιμο του καφε ;;;
Καλημέρα, η ζάχαρη βοηθάει, το αργό ψήσιμο, και αρκετός καφές
Ο ελληνικός κατά την γνώμη μου είναι τέχνη…δεν μπορώ να εξηγήσω πως ανάλογα το άτομο και το μέσο που τον ψήνει αλλάζει η γεύση, το καιμάκι κλπ. Εννοείται βέβαια ότι μεγάλη σημασία έχει και η μάρκα του καφέ. Ευτυχώς εγώ βρίσκω μεγάλη ποικιλία εδώ https://rainbow.dev.atcom.gr/kafes-rofimata/ellinikos-kafes/ και έτσι δοκιμάζω κάθε φορά και άλλο.
Πραγματικά υπέροχα όλα αυτά και πραγματικά θέλει τέχνη. Δεν ξέρω πόσο δημοφιλής είναι πια ο ελληνικός, ανάμεσα σε τόσους μοντέρνους καφέδες, και μάλιστα στο μικρό παραδοσιακό φλυτζανάκι. Και όλα είναι υποκειμενικά βέβαια, και η γνώση (και η αίσθηση) ίσως έχουν κάνει στην άκρη.
Προσωπικά δεν μου αρέσει άλλο είδος καφέ αλλά κι από την άλλη ομολογώ ότι βαριέμαι όλην αυτήν την ιεροτελεστία, οπότε κάνω το εξής (φρικάρετε ελεύθερα): Βάζω νερό στο μπρίκι να βράσει, με το μάτι χωρίς να υπολογίζω ποσότητα, το αφήνω να βράζει χωρίς να χρειάζεται να στέκομαι από πάνω αγωνιώντας, έχω βάλει καφέ και ζάχαρη σε μια κούπα, αδειάζω το βραστό νερό στην κούπα και ανακατεύω – μια χαρά γίνεται, και καϊμάκι κάνει, και φουσκάλες κάνει, και χειρότερος δεν είναι πάντως από αυτόν που δοκιμάζω αλλού. Δεν συγκρίνω με τον καφέ της περιγραφής βέβαια, και το αναφέρω μόνο για εγκυκλοπαιδικούς λόγους.
Ευχαριστούμε Ευθύμη. 🙂